Η διαδικασία αποζημίωσης που ακολουθείται από τις περισσότερες ασφαλιστικές εταιρείες σε περίπτωση πραγματοποίησης νοσηλείας ή διαγνωστικών εξετάσεων, στηρίζεται σε κάποιους βασικούς κανόνες, με ελάχιστες διαφορές μεταξύ τους. Η διαδικασία είναι συγκεκριμένη και τυποποιημένη, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων.
Όσον αφορά την κάλυψη διαγνωστικών εξετάσεων, αυτές πραγματοποιούνται στο συμβεβλημένο, με την ασφαλιστική εταιρεία, δίκτυο διαγνωστικών κέντρων ή νοσηλευτικών ιδρυμάτων. Ανάλογα με το τι ορίζει το ασφαλιστήριο πρόγραμμα, μπορεί να έχει 100% κάλυψη ή κάποια συμμετοχή στο κόστος των εξετάσεων. Το κόστος των εξετάσεων καλύπτεται απευθείας από την ασφαλιστική εταιρεία, και ο ασφαλισμένος επιβαρύνεται μόνο με τη συμμετοχή, εφόσον υπάρχει.
Όσον αφορά την κάλυψη της νοσηλείας, αυτή μπορεί να πραγματοποιηθεί είτε σε συμβεβλημένο είτε σε μη συμβεβλημένο νοσηλευτικό ίδρυμα. Το ασφαλιστήριο πρόγραμμα μπορεί να ορίζει διαφορετική κάλυψη, ανάλογα με την παραπάνω διάκριση, κυρίως όσον αφορά τη συμμετοχή του ασφαλισμένου στα έξοδα νοσηλείας. Σε κάθε περίπτωση όμως, η νοσηλεία σε συμβεβλημένο νοσοκομείο σημαίνει απευθείας κάλυψη του ασφαλισμένου από την ασφαλιστική εταιρεία, μετά την αφαίρεση της συμμετοχής του ασφαλισμένου, εφόσον υπάρχει. Με αυτόν τον τρόπο ο ασφαλισμένος δεν χρειάζεται να εκταμιεύσει ένα σημαντικό χρηματικό ποσό, που πιθανόν να στοιχήσει η νοσηλεία του.
Σε περίπτωση νοσηλείας σε μη συμβεβλημένο νοσοκομείο, η αποζημίωση γίνεται απολογιστικά, δηλαδή ο ασφαλισμένος εξοφλεί το νοσοκομείο και στη συνέχεια προσκομίζει τα πρωτότυπα τιμολόγια στην ασφαλιστική εταιρεία προκειμένου να αποζημιωθεί. Επειδή το κόστος νοσηλείας μπορεί να είναι αρκετά υψηλό και να μην υπάρχει η δυνατότητα άμεσης εξόφλησης του νοσοκομείου, τα περισσότερα ιδιωτικά νοσοκομεία παρέχουν τη δυνατότητα της συναλλαγματικής, διάρκειας ικανής ώστε στο διάστημα αυτό να έχει ολοκληρωθεί η αποζημίωση από την ασφαλιστική εταιρεία και στη συνέχεια ο ασφαλισμένος να καταβάλλει το ποσό στο νοσοκομείο.
Και στις δύο περιπτώσεις, παράλληλα με την κάλυψη του ασφαλιστηρίου συμβολαίου, μπορεί να γίνει χρήση και του δημόσιου ασφαλιστικού φορέα. Με τα περισσότερα ιδιωτικά νοσοκομεία έχει συναφθεί σύμβαση με αποτέλεσμα να υπάρχει απευθείας κάλυψη του δημόσιου φορέα με το ποσό που αντιστοιχεί στην εκάστοτε νοσηλεία, σύμφωνα με τα Κ.Ε.Ν (Κλειστά Ενοποιημένα Νοσήλια). Με αυτόν τον τρόπο μπορεί να μειωθεί ή να εκμηδενιστεί άμεσα τυχόν συμμετοχή του ασφαλισμένου, εφόσον προβλέπεται από το ασφαλιστήριο πρόγραμμα.
